Start: september 2026
37 lesdagen
Verspreid over Nederland
3-daagse cursus Zelfvoorzienend in Energie en Warmte
Leer hoe je je eigen stroom en warmte opwekt, opslaat en slim inzet.
Praktisch en toepasbaar op jouw woning met of zonder zonnepanelen.
Jaaropleiding Zelfvoorzienend Leven
We wilden leren hoe je in Nederland écht duurzaam en zelfvoorzienend kunt leven. Dus gingen we op onderzoek uit, en creëerden de opleiding die we nergens konden vinden.
Voor iedereen die niet alleen droomt van een ander leven, maar voelt dat het tijd is om het daadwerkelijk te doen.
In september 2026 start de eerste editie van onze jaaropleiding Zelfvoorzienend Leven: een praktische, theoretische en inspirerende leerweg van 37 dagen, verspreid over het jaar en over verschillende plekken in Nederland.
Je leert in kleine groepen, samen met mensen die net als jij bezig zijn met een zelfvoorzienend leven te creëren.
De opleiding bestaat uit vijf modules. Je leert de essentiële vaardigheden om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te leven, verbonden met de natuur, afgestemd op het Nederlandse klimaat en ritme. Theorie en praktijk gaan daarbij hand in hand.
De modules kunnen ook los van elkaar gevolgd worden.
De modules die je kunt volgen
Module 1
Zelfvoorzienend wonen
Leer hoe je met natuurlijke en gerecyclede materialen een fijn, duurzaam huis bouwt dat maximaal benut wat de natuur biedt en weinig energie verbruikt.
Lees meer
In deze module leer je hoe je een woning zo ontwerpt en bouwt dat je energieverbruik tot een minimum daalt, nog voor je begint na te denken over zonnepanelen of andere technieken.
We starten bij de basis: een goede ligging, zongericht bouwen, het benutten van thermische massa, en werken met natuurlijke of hergebruikte materialen zoals stro, leem en hout. Je krijgt inzicht in hoe ontwerpkeuzes zorgen voor natuurlijke verwarming, koeling en ventilatie, met zo min mogelijk externe input.
Daarnaast behandelen we essentiële voorzieningen zoals het bouwen van een composttoilet en andere eenvoudige maar doeltreffende systemen die bijdragen aan zelfvoorzienend wonen.
Deze module geeft je een solide basis om zelf te bouwen aan een plek die energie geeft in plaats van vraagt.
Module 2
Duurzaam en zelfvoorzienend energie- & waterbeheer
Ontdek hoe je zelfvoorzienend wordt in stroom en water, met systemen die samenwerken met de natuur.
Lees meer
In deze module leer je hoe je zo zelfvoorzienend mogelijk wordt in je energie- en watervoorziening, met systemen die werken met de natuur en je leefomgeving.
We behandelen de principes van duurzame energie: elektriciteit opwekken met zonnepanelen, het opslaan en slim gebruiken van stroom, en alternatieve manieren van verwarmen. Je krijgt inzicht in hoe je een huishouden energieneutraal of zelfs energiepositief kunt maken, zonder te veel in te leveren op comfort.
Daarnaast gaan we in op waterbeheer: hoe je water kunt winnen, gebruiken en zuiveren op een manier die ecologisch en praktisch is. Denk aan het opvangen en filteren van regenwater, het hergebruiken van grijs water via natuurlijke systemen zoals helofytenfilters, en het inzetten van composttoiletten als volwaardig alternatief voor conventioneel sanitair.
Module 3
Je eigen voedsel verbouwen & conserveren
Van moestuinieren tot permacultuur, voedselbossen en paddenstoelen kweken: je leert hoe je zelf je voedsel teelt, oogst en conserveert.
Lees meer
Deel 1: Je eigen voedsel verbouwen
In deze module leer je hoe je je eigen voedsel kunt verbouwen, op een manier die gezond is voor jou én voor de bodem. We werken vanuit biodynamische en permacultuurprincipes, zonder dogma’s, maar met oog voor samenhang, seizoensritme en natuurlijke balans.
We starten bij de basis: een moestuin waarin je leert hoe je groenten, kruiden en vruchten kunt telen tijdens de verschillende seizoenen, afgestemd op de bodem en je omgeving. Je leert ook composteren van A tot Z: wat er wel en niet op de composthoop mag, hoe je het proces ondersteunt, en hoe je voedzame compost creëert om terug te geven aan de bodem.
Je maakt kennis met verschillende manieren van telen: van een klassieke moestuin tot een voedselbos in opbouw, van kruidenteelt tot het herkennen, plukken en verwerken van eetbare wilde planten. Ook leer je hoe sommige planten elkaar ondersteunen of juist tegenwerken, en hoe je deze kennis kunt toepassen bij het ontwerp en teelt-plan van je tuin.
We staan stil bij de verschillende bodemsoorten en wat voor ondersteuning ze nodig hebben, en je ontdekt hoe je ook op kleine schaal, zelfs op een balkon, al je eigen voedsel kunt verbouwen.
Tot slot duiken we in de wondere wereld van paddenstoelen: hoe je ze herkent in het wild, veilig oogst, én hoe je ze zelf kunt kweken.
Deel 2: Voedsel conserveren
In het tweede deel van de module leer je hoe je voedsel langer kunt bewaren en minder afhankelijk wordt van winkels. We behandelen bewaartechnieken zoals drogen, wecken en inmaken met olie, zout of suiker.
Ook duiken we in de wereld van fermentatie: je maakt je eigen gefermenteerde voedsel zoals zuurkool, kimchi, kombucha, kefir en miso (met boekweit en lokale ingrediënten). Daarnaast bak je voedzaam zuurdesembrood met je eigen starter.
Je leert zo niet alleen hoe je je oogst langer bewaart, maar ook hoe je smaak, verteerbaarheid en houdbaarheid verbetert. Vooral door fermentatie verhoog je de voedingswaarde, worden vitamines beter opneembaar en voeg je natuurlijke probiotica aan je eten toe.
Module 4
Gezondheid & Verzorging
Leer je eigen natuurlijke verzorgings- en schoonmaakmiddelen te maken, en ontdek hoe je lokale kruiden inzet ter ondersteuning van je gezondheid.
Lees meer
Eenvoudige, natuurlijke zorg voor jezelf en je omgeving
In deze module ontdek je hoe je op een toegankelijke en natuurlijke manier kunt zorgen voor je gezondheid, je lichaam en je huis. We focussen op de kracht van lokale kruiden en planten: je leert ze herkennen, oogsten en toepassen, afgestemd op hun werking en eigenschappen.
We behandelen een aantal basiskruiden die je kunt gebruiken voor alledaagse kwaaltjes en eenvoudige EHBO. Denk aan planten die helpen bij wonden, verkoudheid, spierpijn of stress. Je maakt je eigen tincturen, zalven en balsems (zoals calendulazalf of lippenbalsem) en leert hoe je natuurlijke verzorgingsproducten maakt zoals shampoo, zeep en tandpasta.
Ook besteden we aandacht aan natuurlijke schoonmaakmiddelen: hoe je je huis fris en schoon houdt zonder synthetische producten, met simpele ingrediënten zoals azijn, etherische oliën en kruidenextracten.
Deze module biedt je een praktische introductie in zelfzorg vanuit eenvoud en wijsheid, zodat je steeds meer op je eigen kennis en middelen kunt vertrouwen.
Module 5
Wetgeving & community oprichten
Deel 1: Krijg inzicht in de regelgeving rondom zelfvoorzienend zijn in energie- en waterbeheer.
Deel 2: Community vorming: hoe bouw je samen, naast de organisatievorm, aan een geslaagd project?
Lees meer
Deel 1 – Wetgeving bij zelfvoorzienend leven
Wat mag wel volgens de wet, wat niet, en wat moet je echt weten?
In dit onderdeel duiken we in de basis van wet- en regelgeving rond ecologisch bouwen, off-grid wonen, en het beheren van eigen energie en water. Je leert welke regels er van toepassing zijn, hoe je je kunt voorbereiden op vergunningstrajecten en hoe je creativiteit ook hier kan worden ingezet.
Deel 2 – Oprichten van een community
Zelfvoorzienend leven doe je lang niet altijd alleen. Sterker nog: deel uitmaken van een community kan het dagelijks leven een stuk fijner maken en daarnaast helpen om taken en uitdagingen samen te dragen. Maar hoe bouw je samen iets op?
In dit onderdeel krijg je zicht op wat er komt kijken bij het oprichten van een gemeenschap of gezamenlijk project. We gaan in op de praktische kant, zoals verschillende organisatievormen, maar vooral ook op het menselijke proces: hoe werk je samen aan een gedeelde visie, welke valkuilen wil je voorkomen, en wat zorgt ervoor dat samenwerking echt kan stromen?
Je maakt kennis met wat er nodig is om samen iets op te bouwen dat kan groeien en gebaseerd is op ieder’s unieke inbreng.
Module 6
Een flexagone bouwen in 3 weken met een kleine groep
De flexagone (zeshoek) is een fijn, ecologisch huis met zes gelijke muren, net als de cel van een bijenkorf. Het is een bouwconcept ontwikkeld door Tom Rijven. Het huis is met hout, stro en leem uit de omgeving gebouwd.
Lees meer
Afhankelijk van de woonoppervlakken die je wenst, kan de flexagone uit één of verschillende units
(cellen) bestaan.
Het mooie aan dit concept is dat het niet alleen ecologisch is, maar ook betaalbaar. Het kan als tiny house worden gebruikt omdat het in en uit elkaar kan worden gehaald en vervoerd. Je kunt het eventueel als pre-tab uitvoering bouwen: je bouwt zelf de muren één per één en stalt ze, totdat je het huis in elkaar wilt zetten.
Een basis flexagone bouw je samen met een flexagonebouwer (een instructeur) en een groep van mensen die graag de techniek willen leren om vervolgens een eigen flexagone te bouwen.
Je leert door te doen, het gehele proces van a-z, vanaf het leggen van de fundamenten tot het stucen van de muren en het leggen van het dak. Aan het eind van de module heb je niet alleen samen met een kleine groep mensen een compleet natuurhuisje gebouwd dat jarenlang meegaat, maar beschik je ook over de kennis en vaardigheden om het zelf te doen.
Ook zijn er leuke extra’s in het jaarprogramma, zoals excursies naar inspirerende projecten en initiatieven. Je leert van bevlogen vakmensen, mensen die leven wat ze onderwijzen.
Voor wie?
Voor iedereen die verlangt naar autonomie, eenvoud en verbinding, of je nu:
- Je kinderen wilt laten opgroeien in vrijheid, dicht bij de natuur, met ruimte om zichzelf te zijn
- Na jaren werken op zoek bent naar vrijheid, ruimte en leven in je eigen ritme
- Droomt van wonen in een kleine community waar zelfvoorzienendheid vanzelfsprekend is
- Plannen hebt voor een eigen duurzaam project of onderneming
- Of simpelweg minder afhankelijk wilt zijn en stappen wilt zetten richting een zelfvoorzienend bestaan, maar niet goed weet waar te beginnen
De opleiding helpt je om je ideeën om te zetten in doen. Met begeleiding, inspiratie en vaardigheden die aansluiten bij waar jij nu staat.
De leukste en meest complete Jaaropleiding Zelfvoorzienend leven in Nederland!
Het docententeam
Stuk voor stuk pioniers
We hebben een docententeam samengesteld van mensen die lesgeven vanuit hun jarenlange eigen ervaring in zelfvoorzienend leven binnen hun vakgebied. Wat zij delen komt recht uit hun hart. Het doorgeven van hun kennis en ervaring zien zij als een essentiële bijdrage aan het co-creëren van een betere wereld.
De initiatiefnemers
Wie zijn wij?
Wij zijn Valerie & Laura, moeder en dochter, en initiatiefnemers van deze opleiding.
Laura heeft een academische achtergrond in de sociale wetenschappen en werkt als Human Design analist. Valerie runt haar eigen praktijk voor Ayurveda en traumaverwerking; daarvoor werkte ze jarenlang in het onderwijs.
Vanuit een sterke gedrevenheid, verlangen naar vrijheid, liefde voor de aarde, de mensen en dieren, en een leefstijl die mensen blij maakt, hebben wij onze krachten en wijsheid gebundeld om deze opleiding te creëren.
Laura van Dam
